O przymierzu Boga z Abrahamem była już mowa na wcześniejszych kartach Księgi Rodzaju (Rdz 15, 18). Zostało ono wówczas zawarte w odpowiedzi na akt wiary ze strony patriarchy (Rdz 15, 6). Jego charakter i treść dotyczyły samozobowiązania się Boga do wybawienia Izraela. Druga odsłona tematu przymierza z Abrahamem ma już wyraźnie uniwersalny charakter. Patriarcha został wybrany przez Boga nie tylko po to, aby stał się licznym narodem, ale także aby stał się błogosławieństwem dla wszystkich innych ludów żyjących na ziemi (Rdz 12, 2). Teraz dowiaduje się, że będzie nie tylko (pra)ojcem jednego licznego narodu, ale wręcz ojcem mnóstwa narodów (Rdz 17, 4).
Rozszerzenie to, a zarazem nowy zakres powołania, wiąże się z symboliczną zmianą imienia z Abram na Abraham (Rdz 17, 5; chodzi jedynie o dwa warianty tego samego imienia; etymologicznie: „mój ojciec jest wzniosły/szlachetnie urodzony” lub „mój ojciec [Bóg] jest wywyższony”). Nowe powołanie oraz imię oznacza, że w duchowym sensie patriarcha będzie ojcem narodów i od niego będą się wywodzić królowie. Innymi słowy, słyszy on, że będzie przodkiem przyszłej dynastii królewskiej. Autor biblijny bez wątpienia myśli tu o dynastii Dawidowej, natomiast z perspektywy Nowego Testamentu możemy dostrzec w tej zapowiedzi również charakter mesjański.
Przymierze zawierane przez Boga z Abrahamem ma permanentny charakter, dotyczy bowiem jego i jego potomstwa i trwać będzie na wieki (Rdz 17, 7). Potomstwo, o którym jest mowa w słowach skierowanych do Abrahama, wyraźnie zawęża się ponownie do Izraela, któremu Bóg obiecuje dać jako własność na wieki ziemię Kanaan i być dla niego Bogiem. Słowa te naśladują formułę zawierania przymierza, która domaga się jeszcze drugiej części (Ja jestem/będę twoim/waszym Bogiem, a ty/wy jesteście/będzie moim ludem). Druga część deklaracji wybrzmiewa tu jednak w formie wezwania skierowanego do narodu wybranego, by wiernie zachowywał to przymierze z Bogiem. Wybranie jednego narodu nie oznacza odrzucenia innych ludzi i nie służy samemu tylko narodowi wybranemu. Ten wybór jest wpisany w Boży plan zbawienia dotyczący wszystkich innych narodów, a nawet wszystkich istot żyjących na ziemi (por. Rdz 9, 8-17; Wj 19, 5-6).
Ks. Janusz Lemański
