Kolejny raz podczas Wielkiego Postu liturgia sięga po fragment Wyznań Jeremiasza (są one zawarte w Jr 11, 18-23; 12, 1-6; 15, 10-21; 17, 14-18; 18, 18-23; 20, 7-18). Perykopa Jr 20, 10-13 stanowi kontynuację poprzednich lamentacji, które są reakcją na wrogość słuchaczy i odrzucenie posłannictwa prorockiego, a zarazem zamyka prorockie świadectwo zmagania się ze słowem Bożym.
Fragment ten przywołuje najpierw knowania rodaków z Anatot: Może on da się zwieść, tak że go zwyciężymy i wywrzemy swą pomstę na nim! (Jr 20, 10b; por. 11, 18-19), lekceważące parodiowanie wygłaszanych przez niego wyroczni: Trwoga dokoła!, jak też próbę podważenia prorockiego autorytetu przez oszczercze oskarżenia pod jego adresem: Donieście, donieśmy na niego! (Jr 20, 10a; por. 18, 18). Niemniej jednak wszelkie wysiłki zmierzające do ograniczenia bądź uniemożliwienia głoszenia słowa okazują się bezskuteczne, gdyż Pan przychodzi ze skuteczną pomocą swemu wybranemu.
Wypowiedź Jeremiasza jest świadectwem jego bezgranicznego zaufania Bogu, który – wierny złożonej obietnicy: Ja jestem z tobą! (por. Jr 1, 8. 18-19) – jest dla proroka obrońcą i gwarantem przetrwania najtrudniejszych chwil: Pan jest przy mnie jako potężny mocarz; dlatego moi prześladowcy ustaną i nie zwyciężą. Będą bardzo zawstydzeni swoją porażką, okryci wieczną i niezapomnianą hańbą (Jr 20, 11). To ostatnie zdanie wyraża całkowitą pewność w pomoc Boga, zakończoną pełnym zwycięstwem (por. Ps 6, 9).
Z pełnego ufności serca proroka wznosi się ku niebu modlitwa przypominająca swą formą psalm błagalny, w której Jeremiasz powierza się w ręce dobrego i sprawiedliwego Boga, oczekując publicznej autoryzacji swej misji: Panie Zastępów, Ty, który doświadczasz sprawiedliwego i który patrzysz na nerki i serce, dozwól, bym zobaczył Twoją pomstę na nich. Tobie bowiem powierzyłem swą sprawę (Jr 20, 12). Przekonanie Jeremiasza, że realizuje zadanie zlecone przez Pana, daje mu pewność, że okaże się on obrońcą proroka i jego mścicielem przed ludźmi. Przeświadczenie to sprawia, że modlitwa błagalna przechodzi płynnie w dziękczynienie i zachętę do wspólnego uwielbienia Boga za ocalenie sprawiedliwego: Śpiewajcie Panu, wysławiajcie Pana! Uratował bowiem życie ubogiego z ręki złoczyńców (Jr 20, 13). W ten sposób dziękczynienie indywidualne staje się dziękczynieniem wspólnotowym, co jest charakterystyczne dla psalmów błagalnych (por. np. Ps 22 lub pod wieloma względami przypominający modlitwę Jeremiasza Ps 31).
Choć Wyznania Jeremiasza ukazują długą i burzliwą drogę, którą prorok przeszedł, nim w obliczu wielu niebezpieczeństw osiągnął taki pokój ducha, jaki płynie z fragmentu Jr 20, 10-13, to jednak może być on – obok takich postaci jak Hiob czy cierpiący Sługa Pański – świadkiem niezawodności nadziei pokładanej w Bogu.
Ks. Piotr Jaworski
